Zona Hastalığı: Belirtileri, Risk Grupları ve Tedavi Yöntemleri
Zona Hastalığı: Belirtileri, Risk Grupları ve Tedavi Yöntemleri
Zona hastalığı, varisella zoster virüsünün neden olduğu ağrılı ve döküntülü bir hastalıktır. Bu hastalık, stres ve zayıflamış bağışıklık sisteminin etkisiyle ortaya çıkar. Cilt Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, zona hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
Bulaşıcı Mıdır?
Zona hastalığı, bir tür herpes virüsü olan varisella zoster (VZV) virüsünden kaynaklanır. Bu virüs, yıllar önce geçirilen su çiçeği enfeksiyonuna yakalanan kişilerin vücudunda kalır ve sinir köklerinde uyur. Zona, bu virüsün yeniden aktifleşmesiyle ortaya çıkan viral bir hastalıktır.
Su çiçeği geçirmemiş ya da su çiçeği aşısı olmamış kişiler, zona enfeksiyonu geçiren bir kişiden virüsü alabilir. Bu durumda, su çiçeği hastalığı gelişebilir. Bu nedenle, zona geçiren kişilerin, su çiçeği geçirmemiş bireylerden kendilerini izole etmeleri önemlidir.
Kimlerde Görülür?
Su çiçeği geçiren herkesin zona olma ihtimali vardır. Ancak, bu hastalık her bireyde görülmez. İleri yaş ve zayıflamış bağışıklık sistemi, zona gelişiminde önemli etkenlerdir. Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde, zona riski artar.
Kanser hastaları, kemoterapi tedavisi görenler ve HIV enfeksiyonu taşıyan kişiler, zona için risk altındadır. Ayrıca, 50 yaş ve üstü bireylerde risk daha fazladır. Bu yaş grubundaki hastalarda, döküntüler kaybolduktan sonra bile ağrı devam edebilir.
Aşısı Ne Kadar Etkilidir?
Zona aşısı, hastalığa yakalanma riskini tamamen ortadan kaldırmaz. Ancak, hastalığın seyrini hafifletir ve şiddetini azaltır. Özellikle 50 yaş üzerindeki bireylerin ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin aşılanması önerilmektedir.
Aşının etkisi, hastalık sonrası görülen uzun süreli sinir hasarına bağlı ağrı riskini de azaltmaktadır. Bu nedenle, aşılanma konusunda dikkatli olunması önemlidir.
Nasıl Anlaşılır?
Zona hastalığında, vücudun sağ ya da sol tarafında yanma, batma, uyuşma ve şiddetli ağrı gibi belirtiler görülür. Birkaç gün sonra, o bölgede içi su dolu kabarcıklar oluşur. Hastalık genellikle 2-3 hafta sürer, ancak bazen daha uzun sürebilir.
Yorgunluk ve ateş gibi belirtiler de görülebilir. Zona, nadiren yüz, göz veya kulak bölgesinde de tutulum yapabilir. Bu durumlarda, önemli sorunların önlenmesi için acil tedavi gereklidir.
Tedaviye Neden Erken Başlanmalı?
Zona tedavisine, ilk 72 saatte başlanması önerilmektedir. Tedavinin amacı, ağrı kontrolü sağlamak ve bakteriyel enfeksiyonları engellemektir. Ayrıca, postherpetik nevralji gelişme riskini sınırlandırmak da hedeflenmektedir.
Tedavide genellikle antiviral ilaçlar kullanılır. Yaşlı hastalarda, yatak istirahati ve ağrı kontrolü için ek tedaviler de önerilmektedir. Erken tedavi, hastalığın seyrini olumlu yönde etkileyebilir.
